Kusama Yayoi i Louise Bourgeois
Za Bodlera, osnovna razlika između ‘umetnika’ i ‘svetskog čoveka’ je što prvi ne zna, niti ga zanima šta se u svetu dešava, koji su to mehanizmi koji ga pokreću i zbog čega je on kakav jeste. Zagledan u sebe i obuzet svojim radom, za njega je od najveće važnosti ono što je u njegovoj neposrednoj blizini - on kreira svoj sopstveni svet, od materijala i sadržaja koji su mu na raspolaganju - iz sopstvene vizure i prema sopstvenoj meri, na osnovu ličnih doživljaja i emocija.
Iako je Bodler ovaj koncept postavio u veku pre Dišana, kompjutera ili ‘svetskog umetničkog tržišta’, skorašnja retrospektiva Louise Bourgeois održana u Tate Modern-u i ona tek otvorena – Kusame Yayoi u londonskoj galeriji ‘Victoria Miro’, ipak, svedoče o njegovoj bezvremenosti.Louise, rođena 1911. u francuskoj porodici restauratora antikvarnih tapiserija i Kusama – ćerka vlasnika staklenika u ruralnom Japanu rođena 1938. provele su poslednjih 50 i više godina radeći upravo na ovakav način.
OPSESIJA je njihova pokretačka sila, ono što u osnovi vezuje Kusamu i Louise, nemogućnost drugačijeg opstanka, grčevito hvatanje da za umetnost kao jedinu mogućnost razumevanja i opravdavanja egzistencije. Njihov rad je istovremeno i njihova terapija, način da se život uobliči u nešto artikulisanije od Kusaminih neprestanih optičkih fantazmi ili Louisinog straha od ishoda i posledica višegodišnje afere njenog oca sa engleskom guvernantom.
MOTIVACIJA ih čini specijalnim jer su one neprestano angažovane u pronalaženju načina da svoju opsesiju prevaziđu, da joj daju formu, da je prevedu u realnost. Stotinama ilustracija koja je Kusama svakodnevno pravila još u dvadesetim ili Louisinom metodologijom lečenja nesanice proizvođenjem apstraktnih crteža još od detinjstva one su formirale studiozan, svestan odnos između problema koji im je genetski kod zadao i pristupa njegovom razumevanju. Kroz decenije, preko kontinenata i u svim dostupnim formama, one su slikale, tkale, vajale i klesale svoj život u nešto više, veće i važnije.
NJUJORK je mesto gde su se obe pronašle, u kome je Kusama konačno svom izrazu dala internacionalni karakter (time uspevši da ‘dokaže’ ozbiljnost i vrednost svoga rada i u Japanu) a Louise zasnovala sopstvenu porodicu udajom za američkog istoričara umetnosti – Roberta Goldwatera (napravivši konačno sopstveni dom kao opoziciju svemu što je od detinjstva proganjalo). Prisutne na njegovoj avangardnoj umetničkoj sceni tokom ’60-ih, one su ostale autentične, stalno analizirajući i preispitujući svoje korene, ne vezujući se ni za jedan pravac i postepeno odbacujući formu platna za rad u tri dimenzije.
PROSTOR u kome su se realizovale Kusamine instalacije – celokupni galerijski ili imaginarni enterijeri prekriveni tufnama, mrežolikim, repetitivnim paternima i prepoznatljivim ‘mekim skulpturama’ kao i ‘ćelije’ Louise Bourgeois - kompleksne skulptorsko-ahitektonske strukture sa višeslojnim mogućnostima psihološke analize, pokazao se finalnim sredstvom izražaja za obe. Prostor je obuhvatio sve mnogobrojne pod-nivoe, svu simboliku i minorne odrednice ispreplitane u njihov rad – zajedničku prezentaciju seksualnosti kroz mnogobrojne falusne oblike, Kusaminu zaposednutost vegetacijom i smrću, Louisiinu večitu fasciniranost paucima, telom, arhitekturom, i voljenim ljudima.
SEĆANJA, na osnovu kojih obe stvaraju, čak i danas nakon što Louise već ozbiljno gazi ’90-e a Kusama po sopstvenom izboru živi u mentalnoj instituciji, piše i snima filmove, su i dalje osnovna građa u njihovom opusu, iako su u svemu ostalom one nesumnjivo jako različite. Louise, nakon eksperimenata sa gotovo svim poznatim mateirjalima – bronzom, voskom, metalom pa nadalje, vraća se u poslednjoj ‘fazi’ tekstilu, bliskom još od dana provedenih u radionici njenih roditelja, a Kusama ostaje verna jarkim, artificijelnim bojama u sve češćem prenošenju svojih izvan-svetovnih formi u prirodne sredine – kao u skulpturi tikve postavljene na keju ostrva Naošima ili džinovskih lala urađenih za Centar savremene umetnosti u rodnom Macumoto-u.
Bodlerovo ‘lično’ (umetničko) i ‘opšte’ (svetovno) često su u raskoraku i ono što oko fokusirano na ‘unutra’ vidi u svetu ‘spolja’ jako je lako prenebegnuto, potisnuto, zanemareno. U njihovoj interakciji, međutim, poruka koju umetnička konstrukcija finalno želi da iskomunicira obraća se univerazlno prepoznatljivim vizuelnim jezikom prenoseći intimni unutrašnji sadržaj na sve-opšte prepoznatljiv i referentan nivo. Umetnost, kao most imeđu ova dva, omogućava njihovu koegzistenciju - nudeći ‘ličnom’ mogućnost izražaja a ‘opšem’ uvid o sopstvenom učinku i strukture koje ga pokreću.
Kusamine sve-prožimajuće tufne ili ‘beskonačne mreže’, iako potekle iz dimenzije vizija i halucinacija njenog mentalno deformiranog uma, sadrže u sebi jasno postavljenu, razrađenu i izvedenu aluziju na fragilnost i autentičnost ‘jedinke’ i nude realno iskustvo depersonalizacije – situacije koje su lako prepoznatljive svakome. Louise, sa svoje strane, iako uvek polazeći iz pozicije ‘predenja, raspredanja i prepravljanja’ ličnih strahova, frustracija i anksioznosti prouzrokovanih (korumpiranim) emotivnim vezama (iz njenog roditeljskog doma) pritiska tastere na svima poznate nedoumice vezne za roditeljstvo, memoriju ili pojavnost tela.
Ilustracije:
- Louise Bourgeois, fotografija sa 'Filette', Robert Mapplethorpe, 1982.
- Kusama Yayoi, fotografija Takashi Homma, 2005.
Summary in English:
Comparing Louise Bourgeouis and Kusama Yayoi basing on Baudelaire’s understanding of an artist as ever-engulfed with one's own, immediate surroundings and unaware of the world (as in ‘The Painter of Modern Life’). Laid out in a set of key words as the main points of cross-over for the two artists the text shows how work was made a tool in making art out of intimate stories and traumas of their lives. Referring to the Louise Bourgeois retrospective in TATE Modern (2007) and Kusama Yayoi show in Victoria Miro Gallery (2008) their artistic achievements are interpreted as desire to rise above the restrictions of the world dealing with its most everyday appearances – emotions caused by family ties and memories, and translating them in their physical, 3-dymensional equivalents in space. This furthers the original idea towards possibilities of an artist’s role as a mirror to the mechanisms and dealings of the world in the very rejection of its affairs.
No comments:
Post a Comment